-
Dörd şer
1.
İşdir şayət
dünyaya gəldiniz
əsla darılmayın
bir oyuna başladınız ki
bu oyunu gözəl oynamalı
sevməli nifrət etməli bəzən
gözlərinizi qapayıb içinizdəki boşluğa qulaq kəsilməli
orada nələr var bir bilsəniz
eşqlər ayrılıqlar
bir qadının parçaları
yəni nə yüklədinizsə oyun saatlarında o.
aman
allaha əl vurmayın
qoyun öz bildiyi kimi yaşasın öz yoxluğunda
elə belə sual vermədən bir söz soruşmadan
paralel dünyalarınızı sürdürün
əgər durub günah işləsəniz
misal üçün
bir qəhvəxanada yüz qram gillətsəniz
sizə bir söz deyənmi var
yəni içinizin burxulduğu bir saatda
tutalım çox sevdiyiniz bir adam
sizi tərəziyə qoyub satmağa girişəndə
Həyat boz divarları ilə
yolunuza sallanan ağacları
dayanacaqdakı sanki avtobus deyil
ölümünü gözləyən qocaları ilə gözəldir
bir az gözlərinizi qıyıb baxsanız
gün vurmuş bu ticarət səkisində çox şey var
bir bıçaq alın özünüzə
üstündə burağacı qayçısı olanlardan
hər şeyə yarasın
həm bığlarınızı düzəltməyə
həm şüşə ağzı açmağa
həm də lazım olsa
damarınızı kəsməyə
həyatla dolu olmalısan
madəm bu dünyaya gəldin
bir an geriyə baxmamalı
baharı əldən buraxmamalı
eşqə düş
və çıx bəyaz qollarla çevrələnmiş bu girdabdan
Heç bir söz soruşmadan sevməli
bir də
heç bir kimsəyə sızdırmadan
içindəki o boşluğa bir ad uydurmalı
orada
o boşluqda ki sən
allahın yoxluğu içərisindəsən
nə ev var
nə qadın
adını belə unutmusan bu boş zamanın
şəhərə çıx
insanlara qarış
madəm ki dünyaya gəldin
saatını açıb bir daşın üstünə burax
qoy zaman öz bildiyi kimi axsın
içdiyin suya
çəkdiyin tütünə
atdığın qadına burnunu soxmasın
getsin özünə başqa bir hərif tapsın
kimi istəyirsə öz məhbəsində saxlasın
bir həyat ki yalnız boşalınca mənalanır
bir az da mənasız yaşamalı
Madəm ki həyat oyundur
bu oyunu gözəl oynamalı…
2.
Gözəldir iyulun 14-də keçmişə qapılmaq
yayın bu qızmarında
yalnız bir atış var damarımda
enmək
qaranlıq pillələrlə ötən illərə
yox canım yaddır mənə
mənasız sentimentlər
bu yaşda gözümlə buz tuta bilirəm
yayın bu qızmarında belə
sadəcə həvəsliyəm
yaşa dolmuş sevgilərin üzərindən
tül pərdələri qaldırmağa
yaşanmış və son nöqtəsi qoyulmuş bir gözəlin
sətirləri arasında
ağac əkib ev qurmağa
kölgəsinə sığınıb nəüçünlərin və nəyəgörələrin
bir an sərinləməyə
zira keçmiş günlərdə əcaib sərinlik var
qorxmadan keçmişə girmək yaşındayam artıq
bəsirətim çatır indi
nəyin necə olmamalı olduğunu görməyə
hər zaman
gələcəyin üzərinə bir az keçmiş damızdırıb içməyə
indi yeganə xilas yolu kimi baxmıram
cır-cır bir küçə qapısının səsinə
qapı önündə sallanan
xalatının düyməsi qopuq
dodaqları təbəssümlə boyanmış
buz kimi soyuq baldırlı bir gözəl
yalnız yaddaş əsəri olmamalıydı
yaşanmış və son nöqtəsi qoyulmuş yalnızsəninəmlərə
saçmır iyulun 14-ü
bir an gözlərimi qapayaraq
buzlar arsında görürəm özümü
illərlə qazandığım tək kimyagərliyim bu
zira keçvmiş günlərdə
allahın iradəsindən çıxmış nöqtələr var
məsələn kosmik təfəkkürün ağlına belə gəlməzdi
qapanmış gözqapaqları ardında
sadəcə bir qadının
bütün çılpaqlığı ilə
bu qədər uzun sürə yaşayacağı
çünkü insanın və sadəcə insanın hökmündədir
keçmiş zaman
göylərin öz dəftərini qapatdığı yerdən başlanır
bizim bundan sonrakı həyatımız
nə başınızı ağrıdım
iyulun 14-də əcaib sərinlik var içimdə
insan ayağı dəyməmiş düşüncələrimdə
bir gözəl
bütün çılpaqlığı ilə birlikdə
göylərin iradəsi xaricində.
3.
İnanıram
hər yeni günün özü ilə günəş gətirdiyinə
səhər obaşdan
açıram pəncərəmi
səhər yeməyinə bir az külək
bir az da dəniz havası
qrafində su
lakin bilirəm
günəşə inanmaq azdır
onunla yaşamağı da bacarmalısan
əgər zaman süpürmüşsə evindəki insanları
kədər xəstəlik kimi dolmuşsa içinə
ruhun meydanı saatba-saat daralmadasa
inanmaq sadəcə inanmaq
tənhalığa okey demək kimidir
Həyatın mənasına bu qədər yaxınlaşmışkən
atılmaq pəncərədən
uçmaq bir an
qollarını gərmək
başqalarının gəbərmək adlandırdığı hadisənin
alt qatını öz gözlərinlə görmək
hər an bizi yoldan çıxarmaq istəyn o qıllı şeytana
ən yaxşı zərbə olacaq
İnanıram
hər yeni günün özü ilə qaranlıq bir gecəni gətirdiyinə
axşam düşür
kədərlə dolu ürəklərə
bir az da zülmət səpişdirir
boş otaqların ağrısını dinlədir günlərin tozu
masanın altına düşmüş oyuncağa hələ
yaxın düşə bilməyib cinlər
üstəlik bu plastmas tapança
hər an açıla bilər zamanın tən ortasına
saat ümidsizliyin yarısı
indi bəyaz rəngi ilə soyudur buz dolabı
güzgüdə üzü tüklü ikinci mən
arxamca köks ötürür
həyatın mənasına bu qədər yaxınlaşmışkən
əl atıram bıçağa
özümü vurmaq üçün deyil
sadəcə əlimdə soyuq bir şeyin olması
yaxşıdır zamana qarşı durmağa
üstümə gələn xəyalları qovmaq üçün
Silahsız olmamalı insan
keçmiş günlərə qapılırkən
inanıram
ruhun meydanını genişlədir
bu dəmir
yenidən başlamalı
indiki zamanın çıxışlıq halına
şəhər ayağımın altındaykən
4.
Bu gün yağış yağdı
oturub səni düşündüm
hava sərin
nəfəs aldım bir az
islanmış torpaq qoxusu doldu burnuma
ağacların küçəyə doğru əyildiyi bu mənzərəni
gözlərimlə kopyalayıb
sənə göndərdim düşüncələrimdə
səni çox sevdiyimdən deyil
sadəcə öz sevincimi
başqa birisi ilə bölüşmək istəyindən
heyrət etdim islanmış tüklərini yalayan pişik balasına
onun kainatla bu qədər iç-içə yaşamasına
şübhəm yoxdur
böyüyüb əsl pişik kimi sevəcək bir qadını
çünkü yalnız yalınayaq gəzib
günəşdə yanan
və yağışda çimən bir insan…
yanıldım
bir pişik bilər əsl sevginin dadını
biz insanlar uydurmadıqmı ayrılıq sözünü
ayrılığın nə olduğunu bilirmi deyin allahın bu yağışı
əgər hər axışında sevdiyinə qovuşmaq varsa
əlimlə toxunum yağış suyuna
seyr edim maşınların üstündəki damlaların bəxtəvərliyini
üzümdən əksik olmamalı təbəssüm
ibadətə başlarkən
gövdəsi qabarlı bu ağacın dərgahında
indi anladım ibadətin nə demək olduğunu
sevincini başqa birisi ilə
ola bilsin allahla bölüşmək kimi bir şey
Silinirmiş insanın bütün günahları
yağış gölməçəsinə əyilib göy üzünü seyr edərkən
bu ozonlu mənzərəni sənin də görməni istəyirəm
həyat nə qədər maraqlı olur
sənə sevinc verən bir şeyi
göndərəcəyin bir insan varsa
yalnız indi anladım
kainatı toplamağa başlayır insan
başqalarını düşünərkən
Yalınayaq gəzib
günəşdə yanıb
dodaqlarımda tər damlalarının duzlu tamı
istini isti bilib soyuğu soyuq
topladım gülüşlərini cəmi bir ovuc
Yalnız indi anladım əsl sevginin nə olduğunu
yağışdan bir saat sonra
günəş əyiləndə axşamçağına
ayaqlarımla düşünməyi sınadım
bu adamsız küçənin
tən ortasında…
Zaman
Təsadüfən
Zahid Xəlilov küçəsində
5 nömrəli çörək zavodundan
Yasamal gölünə tərəf uzanan səkidə
arvadı ilə axşam gəzintisinə çıxmış
hündürboylu qocanı tanıyıram
20 il əvvəl
leytenant Şmidt adına zavodda
işlədiyim zamanlarda
mənə yaxşılıqlar etmiş –
başı eşq macəralarından ayılmayan cavan oğlanı
ev növbəsinə yazdırmış
maaşını artırmış
bir erməni ilə dalaşma üstündə
həbsxanaya düşməkdən qorumuş –
həmən o adam
şəhərdən çıxıb getmək istərkən
israrla getmə qal deyən
həyatım boyu rast gəldiyim
çox nadir xeyirxah insanlardan biri
özüdür ki var
yaşı 70-i haqlayıb
əvvəlki qədd-qamətindən
əsər-əlamət qalmayıb
görünür təmiz havada gəzməyə ehtiyacı var
hər halda həkimlər buyurub
zaman
insanın alicənab
xeyirxah olduğuna baxmadan
keçər.
Yaxınlaşıb ona
bir vaxtlar etmiş olduğu yaxşılıqlara görə
təşəkkürümü bildirmək
titrək əllərini sıxmaq istəyirəm
çünki
bəzi yaxşılıqlarının dəyərini
yalnız indi
20 il keçəndən sonra
təmənnasız yaxşılıq edən insanların
bu qədər az olduğunu
artıq öz həyat təcrübəmdən bildiyim üçün
anlamağa başlamışam.
Ancaq bunu etmirəm
yaddaşım kilidlənib
nə idi
nə idi
axı nə idi onun adı
çoxdan
unutmuşam.
Yol
Navahı kəndi ilə
Hacıqabul arasında
indi İpək Yolunun keçdiyi
boyük yolun kənarında
köhnə
yapalaq bir yeməkxana var.
Cəmi bircə dəfə
yemək yemişəm
həmin yeməkxanada
uzun səfərdən qayıdıb
evə çata-çatda
axşam çağı
Ət Əlinin kəsdiyi
yağlı qoyun kababının
dadına baxmışam.
Əgər bir də
həyatım boyu
buralardan getsəm
məsələn Rusiyaya
ya da, nə bilim
axır ki hara olursa olsun
uzaq bir yola çıxsam
evdən ötrü burnumun ucu göynəsə
günlərin bir günü
bir möcüzə əsəri
3 min kilometri arxada qoyub
geri qayıtsam
cəmi yarımca saatdan sonra
ürəyim istəyən adamları
təsəvvür edin
anamı görmək imkanım olsa
bir zaman olduğu kimi
maşını əylədib
Hacıqabul yolundakı
həmin o nimdaş yeməkxanada
bir ayağının altına
kibrit qutusu qoyulmuş
masanın arxasında
bizim tərəflərdə Cılfır Ramiz deyilən
məktəb yoldaşım
taksi şoferi ilə
adama yüz-yüz araq vurub
üstünə reyhan səpilmiş lüləkabab yeyərək
qürbətin acısını canımdan çıxarmadan
həyatda bütün arzularına çatmış adam sayağı
arın arxayın
bir siqaret də püflədib
açıq havada bozaran harami dağlarını
ürək dolusu seyr etmədən
yola düşməyəcəm.
Maşınlar vıy-vıy ötdükcə
yol kənarında göbələk satan uşaqlara baxıb
gülməli də olsa
elə buradaca
həyatın mənasını düşünəcəm
üsətəlik
anam da
artıq bu dünyada olmasa…
Dəniz
Çimərlikdə
qeyri-adi amma
heç kəsin diqqət vermədiyi
bir hadisə.
Şezlonqa uzanmış
bu qocanın yanından keçib
dənizə tərəf addımlayır
gənc ərlə arvad.
Qızıl rəngə boyanıb
saçları qadının
yerişindən
kübarzadə olduğu bilinir
günəşin və dənizin həsrəti var
ağ bədənində
yenicə pozulmağa başlayıb
qamətində gənclik cizgiləri
bir qarın doğduğu da bəlli.
Yanındakı dəmir biləkli
sanki
əl-ələ tutuşduğu bu gözəli
qol gücünə qazanıb.
Yaşlı adam
başını dikəldib
onların arxasınca zəndlə baxır
günəşin bol olduğu
bu qumlu sahildə
nədənsə qüssə doğurur
əl-ələ tutub
gənclikdən yaşlılığa girər kimi
duzlu sulara girən
kişi və qadın.
Çimərlikdə
su dayaz olduğuna görə
kiçik bir nöqtə oluncaya qədər
dənizin içərisinə doğru
addımladılar
sonra
gözdən itirdi onları qoca
dənizdə çimişən
neçə-neçə insanın arasında.
Sanki
əl-ələ tutmuş bu iki insan –
qızıl saçları olan o qadın
və yanındakı pəhləvan
elə öz ömürlərinin içərisində
əriyib
yox oldular…
Çili
Sarışın
çil-çil uşaqdı Məhərrəm
biz ona Çili deyərdik
11 uşağın ən kiçiyi
anası Laləzər süpürgəçi
bacısı Roza topaldı
boyük qardaşı Davud
anadangəlmə lal.
Hər zaman
tarix dərslərindən 5 alardı Məhərrəm
ancaq böyüyəndən sonra
dəmiryolçu oldu
bibisi qızı Gültanə ilə evləndi
indi olmasın
mənimlə dostluğu vardı.
Məhəllə uşağı Məhərrəmə
həmən o hır-hırı Çiliyə qoşulub
Çılpaqlı qəsəbəsində yaşayan
bibisigilə gedərdik
dəmiryolu boyunca uzanan bu yolda
ayağımız qıra batmasın deyə
relslərin üzərinə çıxmağımız
əllərimizi yana açaraq ötüşməyimiz
yayın qızmar istisində
hara uzandığını bilmədiyim
dəmiryollarındakı bu sərgüzəştlərimiz
çox əyləncəli idi
bir dəfə
mazut gölməçəsinə batmış
bir inəyi
nə cür çıxardıqlarını
öz gözlərimizlə gördük.
Çili
əlində yağ yaxması
gözündə batan günəşin əksi
tarix dərslərini sevərdi
dəmiryolunda maşinist işlədi
evlərinin yaxınlığında
mazut gölməçəsi olan
bibisi qızı Gültanə ilə evləndi
üç uşaq atası
heç vaxt
dişlərini düzəltməyə pulu olmadı
ancaq görsəydiniz
gülməyi nə qədər çox sevərdi.
Kasıbçılıqdan şikayət etdiyi
yadıma gəlmir
sanki
gələcəyin bizim üçün
qeyri-adi şeylər gətirəcəyini
bilirdi.
Yenə qadınlar…
Həyatımız daha da ağırlaşanda
yer üzündə şirin su çatışmayanda
ozon dəliyi bir az da yekələnəndə
qış daha soyuq
yay cəhənnəm əzabı
yeməklər dadsız
insanlarsa ətiacı olanda
yenə,…yenə də
qadınlar çatacaq dadımıza…
O gözəl məxluqları qurudub üyüdəcəyik
qaxaca dönmüş bədənləri
barmaqlarımızın arasında
ovulub xırtıldadıqca
son qışqırtıları kimi gələcək qulağımıza
sevgi dolu o varlıqlar
bəşər nəslini qorumaq üçün
sonuncu çarəmiz olacaq
Cibimizdə qadın tozu kiçik kavanozlarda
arın-arxayın yaşaya biləcəyik,
qorxumuz olmayacaq ürək çatışmazlığından
insultdan
prostatitdən
dilimizin altına bir gilə qadın həbi qoyan saat
geridə qalacaq bütün ağrılar
başımız ağrısa qurudulmuş qadın dəmləməsi –
daha nə istəyə bilərik
əlimizin altında bir balon
qadın nəfəsi varsa.
Ən dəhşətli çibanlar da
qorxusuz olacaq bundan sora
bir dirhəm fil nəcisini
üyüdülmüş qadın sümüyü və
eyni miqdarda təmiz balla qarışdırıb
yaranın üstünə qoysaq keçər
səhlənkarlıq olmaya
Səhərlər baqqala varıb
bir qutu qadın almaq adətimiz olacaq
köhnə məhəllə uşağıyıq deyə
bizə təmizindən verəcək
Duz istiot ketçapla yanaşı
masamızın üstündə hər zaman
bir miqdar qadın tozuna ehtiyacımız olacaq
məsələn
çuğundur salatına bir az qadın qurusu vursaq
bağırsaqlrımız yumşalar
həm üzümüzün rəngi durular
qəlbimizsə fərəhlə dolar
Sıxıb sularını çıxaracağıq sevgililərimizin–
şəraba qatmağa
bir qaşıq qadın şirəsi hər şeyə bədəldi
iştahanı açır
yeməkdən qabaq
1 stəkan suya 20-25 qadın damlası
Qadın cövhərindən spreylər düzəldəcəyik
ümidsizlik canımızı qapanda
qulağımızın dibinə
qoltuğumuzun altına sıxacağıq.
Saçlarından qumaş düzəldəcyik –
prestijli sayılacaq qadın dərisindən əşyalar.
Dişlərindənsə amulet –
şər qüvvələrin çoxaldığı indiki zamanda
boynumuzdan qadın dişi asmaq
yaşamağın danılmaz şərtlərindən biri olacaq.
Qadınsız yaşamaq çətinləşəcək qardaşlar
hər zaman olduğu kimi
işbazlar fürsəti fövtə verməyəcək
qadın tozu ürətən kiçik fabrikalar iflas edəcək
kasıblar ən ucuzlarından çəkəcək.
Kosmik səyahətlərimizdə də
zərif cins yanımızda olacaq yenə –
tübiklərdə qadın pastalarının yerini
heç nə verməyəcək.
Bəşər nəslini xilas etmənin
tək çarəsi qadınlar
indiki resurslarla Yerin ömrünü
bir min il də uzatmaq olar.
Hələ
kədər canımızı saranda
için için sızlayıb öz taleyimizi ananda
yenə…
yenə də qadınlar çatacaq dadımıza
Saçlarından hördüyümüz yorğanla
üstümüzü örtəcəyik
gecələr yatağa girərkən
keçmiş sevgilərimizi anıb
xəyal bişirəcəyik
yuxu ilə aşkarlığın
neytral zolağında…
Alatoran, 2003-2004